Przechowywany w Bibliotece Jagiellońskiej niepozorny, jednostronicowy, podniszczony Almanach na rok 1474 właśnie teraz, jesienią 2023 roku, świętuje swoje 550 urodziny. Kalendarz, odnaleziony przypadkowo za szafą w 1844 roku, jest pięknym świadectwem rozwoju Krakowa, który w trzeciej ćwierci XV wieku dołączył do kręgu europejskich ośrodków typograficznych.
Biblioteka Jagiellońska przechowuje wiele wyjątkowych pamiątek z dziejów polskiej literatury, kultury, pisma i druku. W magazynach tej najstarszej biblioteki uniwersyteckiej w Polsce kryje się zarówno najstarsza kolęda polskiego autora (przed 1400), jak i najstarszy przekaz Bogurodzicy (1408), a także najstarszy polski druk (1473). Długo można by wymieniać przykłady dzieł opatrzonych prefiksem naj- w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej i jest to dla nas szczególna nobilitacja, że możemy te zabytki otaczać pieczą, udostępniać (choć coraz częściej już tylko cyfrowo) i zachowywać dla przyszłych pokoleń.
Najstarszy polski druk – kalendarz – był przeznaczony na rok 1474, zatem zgodnie z wszelkim prawdopodobieństwem został wydrukowany w ostatnich miesiącach 1473 roku, co sprawia, że jesień 2023 roku jest najodpowiedniejszą porą, by upamiętnić początki polskiego drukarstwa. Korzystając z jubileuszowej okazji, chcielibyśmy jednocześnie zaprezentować kilkadziesiąt dzieł z zasobnej skarbnicy jagiellońskiej ukazujących rozwój drukarstwa krakowskiego, a także zdobienia i oprawy dawnych ksiąg. Prezentowane obiekty są istotne zarówno w kontekście przemiany drukowanego dzieła, jego wyglądu, cech zewnętrznych, jak i znaczenia dla kultury polskiej. Dlatego na tej wyjątkowej i przekrojowej wystawie prezentujemy wszystkie egzemplarze dzieł pierwszego krakowskiego drukarza ¬ Kaspra Straubego, kilka wydobytych ze starodrucznej makulatury nad wyraz rzadkich cyrylickich odbitek korektowych, mszały Jana Hallera, pierwsze druki krakowskie z XVI wieku, królewskie cimelium Anny Jagiellonki, niezwykły „klocek podróżny” opata Jana Ponętowskiego, inkunabuł w rzadko spotykanej oprawie kopertowej i znacznie, znacznie więcej...
W historii wystaw organizowanych przez Bibliotekę Jagiellońską nie było wielu takich przypadków, by zebrać wszystkie te dzieła na jednej sali wystawowej. Jako organizatorzy mamy nadzieję, że będzie to dla gości Biblioteki cenna i rzadka okazja do kontaktu z niezwykłymi zabytkami „czarnej sztuki”.
Oprowadzanie grupowe
Istnieje możliwość ustalenia terminu oprowadzania z przewodnikiem, przeznaczonego dla grup szkolnych i zorganizowanych.
Zapisy oraz ewentualne pytania proszę kierować na adres: stardrbj@if.uj.edu.pl
